Quản lý chất lượng công trình xây dựng tư nhân: Còn nhiều mối lo...

Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ, trước thực trạng số lượng cũng như quy mô ngày càng tăng của các công trình XD tư nhân, lực lượng cán bộ chuyên trách ở các cấp địa phương lại càng chưa đáp ứng được yêu cầu công việc. Vì thế, việc quản lý chất lượng công trình XD nhà tư nhân vẫn còn nhiều mối lo.

Phó mặc cho nhà thầu

Hẳn nhiều người khi xây nhà cho mình thường có mối quan tâm lớn nhất là việc xin phép XD. Khi có giấy phép rồi, việc xây ra sao, chất lượng thế nào gần như phó mặc cho nhà thầu. Người cẩn thận hơn thì thuê thiết kế, nhưng chủ yếu là kiến trúc ngôi nhà ra sao, nội thất bài trí thế nào cho đẹp, cho tiện sinh hoạt, sử dụng; còn việc tính toán kết cấu là thứ yếu, hoặc có khi lại quá mức cần thiết, gây lãng phí.

Theo ông Nguyễn Kim Long, Phó phòng Quản lý kỹ thuật-chất lượng công trình (Sở XD Hà Nội), đối với công trình nhà ở tư nhân, chủ đầu tư quyết định cũng như tự chịu trách nhiệm về chất lượng công trình. Tuy nhiên, không phải ai cũng có chuyên môn, hay chí ít là biết cách để bảo đảm chất lượng công trình, bởi chỉ những người có chuyên môn thì mới tính được khối lượng sắt thép, độ dày bê tông hay khả năng chịu lực…

Không ít công trình chính chủ nhà tự giám sát hoặc nhờ người thân giám sát hộ. Thậm chí, có công trình, chủ nhà khoán trắng cho nhà thầu, trong khi đó thợ xây lành nghề thì không nhiều, chủ yếu là lao động nông nhàn.

Có một điểm đáng lưu ý nữa là hầu hết công trình nhà ở tư nhân đều thiếu tính toán kháng chấn động đất. Việc thiết kế kháng chấn đòi hỏi phải có chuyên môn, đồng thời phải cập nhật các thông số về địa chất. Do đó, để đỡ mất thời gian và tiết kiệm chi phí, không ít chủ nhà bỏ qua, với suy nghĩ nhà nhỏ, nhà thấp tầng tác động của động đất cũng... nhỏ, không đáng lo.

Xin phép một đằng, thi công một nẻo

Mặc dù chủ đầu tư tự chịu trách nhiệm về chất lượng công trình, song theo quy định của Bộ XD cũng như của thành phố, chính quyền địa phương vẫn có trách nhiệm trong quản lý chất lượng công trình XD. Cụ thể, các cấp chính quyền không nhất thiết phải thông qua chỉ tiêu kỹ thuật, nhưng thực hiện kiểm tra giám sát thông qua hàng loạt biện pháp đã được quy định.

Chẳng hạn, cấp xã, phường kiểm tra, nắm rõ công trình khởi công khi nào, có giấy phép XD hay không; cấp quận, huyện phải thực hiện nghiêm túc quy trình, thủ tục cấp phép. Cán bộ cấp phép nghiên cứu kỹ hồ sơ thiết kế bảo đảm đúng quy trình, năng lực thi công đã đạt chưa, giải pháp kỹ thuật ra sao…

Nếu các cán bộ làm đúng chức trách của mình sẽ góp phần sớm ngăn chặn những công trình kém chất lượng. Tuy nhiên, chính những cán bộ làm công tác quản lý cũng cho rằng việc kiểm tra, giám sát này còn nhiều bất cập. Phòng xây dựng-đô thị của các quận, huyện đang phải đảm nhiệm nhiều chức năng, từ XD, nhà ở, công chính… đến bưu chính.

Vì thế, chỉ riêng việc quản sao cho các các hộ dân XD đúng giấy phép còn khó, huống chi là quản lý chất lượng của từng công trình. Thực tế, hầu hết các địa phương vẫn buông lỏng bỏ mặc chưa kiểm soát được chất lượng đối với nhà ở tư nhân. Trong khi đó, nhiều công trình xin phép XD một đằng, nhưng thi công một nẻo, rất tùy tiện, dẫn đến tình trạng sai phép, sai thiết kế trở nên phổ biến.

PGS.TS Trần Chủng, nguyên Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình XD (Bộ XD) cho biết, khi khảo sát những công trình xảy ra sự cố, hầu hết là không có giấy phép XD, hoặc XD sai phép.

Chủ đầu tư cũng không biết nhà thầu đủ năng lực hay không. Cho đến khi công trình xảy ra sự cố mới tiếc là không làm tốt việc khảo sát, thiếu thiết kế thi công, không biết chọn nhà thầu… Do đó, ngoài việc kiểm tra, giám sát, chính quyền địa phương cần thực hiện phổ biến, tập huấn những quy định, kỹ thuật XD đơn giản, những kinh nghiệm, bài học trong mua vật liệu XD, lựa chọn nhà thầu… cho các cán bộ cấp phường, xã, bởi họ là người sát sao nhất với dân khi XD.

Còn đối với những người chuẩn bị xây nhà, không nên đi tắt, không vì tiết kiệm một ít tiền mà bỏ qua khâu khảo sát, bỏ qua bản vẽ thiết kế thi công. Khi chưa tin tưởng tuyệt đối nhà thầu, chủ đầu tư không nên khoán trắng, giao phó toàn bộ, nhất là trong thời điểm hiện nay khi chưa quản lý được các cai thầu XD tự do.