Đối phó với "bẫy" thầu giá rẻ

>> Hệ lụy của chọn thầu giá rẻ

Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch - Đầu tư kiểm tra, rà soát

Các chuyên gia đã nhiều lần khuyến nghị về cơ chế giá thầu rẻ sẽ để "lọt" các nhà thầu chất lượng thấp, song đến nay vẫn chưa có sự điều chỉnh từ phía cơ quan quản lý.

Nói như ông Vũ Khoa, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng VN: "Vấn đề đã có lâu rồi, nhưng vẫn là tinh thần trách nhiệm, có làm hay không".

Không nên lấy tiêu chuẩn giá rẻ

Ông Vũ Khoa cho biết, Hiệp hội Nhà thầu xây dựng VN trong những lần tham gia xây dựng Luật Đấu thầu trước đây đều nhấn mạnh không nên lấy tiêu chuẩn giá rẻ. Thời điểm tham vấn xây dựng luật, ông Khoa đã dẫn ra bằng cớ là ngay cả Luật Đấu thầu của những nước xung quanh cũng không dùng tiêu chí giá rẻ thắng thầu. Theo chuyên gia này, nguy cơ lớn của đấu thầu giá thấp là phá sản dự án, vỡ tiến độ cũng đã được hiệp hội cảnh báo từ những năm 1994, 1995, nhưng vẫn là chuyện nói xong để đấy.

Theo ông Trần Hồng Mai, Viện phó Viện Kinh tế xây dựng, quy định nhà thầu có mức giá dự thầu thấp nhất được trúng thầu đã tạo ra tình trạng phá giá giữa các nhà thầu. Nhà thầu phá giá để vào được, vào rồi "mọi cái tính sau". Tình trạng này dù đã giảm bớt sau Nghị định 99 về quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình và Nghị định 112 (thay thế Nghị định 99), song vẫn còn tồn tại.

"Luật Đấu thầu vẫn chưa tròn cơ chế, vướng với nhiều luật khác. Đây là lý do Thủ tướng vừa chỉ đạo giao cho Bộ Xây dựng hoàn thiện các bất cập trong vấn đề xây dựng, trong đó có cả cơ chế đấu thầu", ông Mai cho biết.

Chủ đầu tư có trách nhiệm lớn

Theo ông Mai, năng lực chủ đầu tư vẫn là nút thắt, mà phải gỡ từ Luật Đấu thầu. Với các dự án vốn ngân sách, luật cần quy định rõ chủ đầu tư phải đáp ứng và tuân thủ đầy đủ các quy định về chuyên môn, trình độ kỹ thuật. Nếu chủ đầu tư không đủ điều kiện phải giao cho đơn vị có năng lực và bàn giao lại khi dự án đã hoàn thiện.

Với các chủ đầu tư tự ứng vốn thì phải làm đúng quy trình. Theo thông lệ quốc tế, những dự án lớn cần thời gian chuẩn bị tới 3 - 4 năm, tính toán đầy đủ mọi yếu tố công nghệ, môi trường, xã hội, nhưng chủ đầu tư của ta vì chạy theo chỉ tiêu kế hoạch nên đôi khi thời gian chuẩn bị cho dự án chưa đầy 1 năm, hệ lụy là đầu bài mời thầu thường sơ sài. "Điều này một phần do chế tài của chúng ta về chất lượng dự án chưa chặt", ông Mai nói.

Còn theo ông Vũ Khoa, nếu ban quản lý dự án có "nghề", sẽ nhìn thấy ngay được vấn đề lẩn khuất trong bài thầu của các nhà thầu kém. Chỉ cần đặt câu hỏi tại sao móng, thiết bị này lại rẻ như vậy là có thể truy ra được, không chấp nhận thắng thầu dù giá của nhà thầu đó là rẻ nhất.

"Thực tế có những công trình khuất như đóng cọc, làm xong đổ đất rồi chả lẽ moi cọc lên để xem. Bởi thế, trong quá trình thi công, chủ đầu tư phải giám sát, để mắt liên tục đến nhà thầu, và phải chọn được tổ giám sát thi công có trình độ nhưng cũng phải có cái tâm", ông Khoa đề xuất. Chuyên gia này cho rằng, quan trọng nhất là chủ đầu tư khi bị lệ thuộc vào phần vốn vay là phải chọn ra được ban quản lý dự án. Chủ đầu tư có thể không có nghề, nhưng phải có những kỹ sư hiểu nghề về nhiệt điện, xây dựng, móng, kết cấu thép tham gia. Vấn đề là trách nhiệm của chủ đầu tư có nghiêm túc thực hiện điều này hay không.

Ông Vũ Khoa cho rằng, theo Luật, Bộ Kế hoạch - Đầu tư thay mặt Chính phủ quản lý toàn bộ công tác đấu thầu trong nước, Bộ phải rà soát trách nhiệm quản lý của mình đến đâu, chỉ ra vấn đề này của Bộ Công thương hay Bộ LĐ-TB-XH để phối hợp thực hiện.

Chủ đầu tư phải đủ bản lĩnh Tiếp xúc với Thanh Niên, TS Nguyễn Thành Sơn, Giám đốc Công ty năng lượng Sông Hồng, cho rằng: "Trong đấu thầu, nếu thực hiện theo đúng luật, công khai, minh bạch thì dù có bỏ rẻ mà chất lượng kém cũng khó trúng thầu. Nhà thầu có thể chào thầu giá rẻ, nhưng đó mới chỉ là giá chào của nhà thầu. Chủ đầu tư phải chấm, đưa ra giá đánh giá để xếp hạng hồ sơ dự thầu. Trong giá đánh giá đã bao hàm yếu tố hiệu quả của cả đời dự án, còn giá rẻ chỉ ảnh hưởng đến chi phí đầu tư. Xét thầu là một công việc hết sức quan trọng, đòi hỏi chủ đầu tư phải có đủ trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và thậm chí cả bản lĩnh nữa để chấm thầu cho thực sự sòng phẳng. Nếu chấm thầu mà tính đến hiệu quả của cả đời dự án thì chắc chắn những nhà thầu giá rẻ sẽ không thể tồn tại".

(Theo Thanh niên)

• 0
• By Admin
• 25/08/2010
• 17